‘Ik had vroeger nooit kunnen bedenken dat ik nog eens uitvaartverzorger zou worden’, begint Jan Nieuwland zijn verhaal. ‘Ik ben er bij toeval ingerold. Maar intussen doe ik het alweer tien jaar. En met veel plezier. Ik ben echt een mensenmens. Vooral de gesprekken met de nabestaanden vind ik heel fijn. Je kunt écht iets voor hen betekenen.’
Horeca
Voordat Jan het team van Boerhaave Uitvaartzorg kwam versterken, zag zijn leven er heel anders uit. ‘Ik ben ooit begonnen als restaurantkok. Dat was al mijn droom toen ik nog op de lagere school zat. Maar aan die carrière kwam een eind toen ik met rugklachten de militaire dienst verliet. Ik kon het werken in de horeca niet meer volhouden.’
Desktop publisher
Jan vond een nieuwe baan als desktop publisher bij een drukkerij. ‘Maar in 2012 werd dat bedrijf overgenomen. Ik kon er in eerste instantie blijven werken, maar een halfjaar later ging het bedrijf failliet en had ik geen baan meer.’
Grafische achtergrond
Zijn schoonzusje wees hem op een vacature van Boerhaave Uitvaartzorg waarin om een uitvaartverzorger werd gevraagd. Jan: ‘Ik solliciteerde veel in die tijd. En dat deed ik ook op deze baan, al verwachtte ik eerlijk gezegd niet dat ik zou worden uitgenodigd voor een gesprek. Tot mijn grote verbazing gebeurde dat echter wel. Ze waren op zoek naar iemand zonder ervaring die intern kon worden opgeleid, én het liefst iemand met een grafische achtergrond.’
Weekje meelopen
‘Ik heb gevraagd of ik eerst een weekje mocht meelopen. Ik wist niet of dit werk wel wat voor me was. Maar al snel ontdekte ik hoe mooi het was om dit te mogen doen. En dat vind ik nog steeds. Je komt veel in aanraking met mensen. Dat mag dan wel altijd onder verdrietige omstandigheden zijn, maar juist op die momenten kun je zo veel voor hen betekenen’, klinkt het gedreven.
Knikkende knieën
‘Maar ik moest er wel even inkomen hoor’, klinkt het eerlijk. ‘Er is veel, zoals bepaalde wetgeving, waarmee je rekening moet houden. En de eerste keren dat ik bij het afscheid voor een grote groep mensen stond, had ik last van knikkende knieën.’
Uitvaartplanner en -regisseur
In de tien jaar die Jan in de uitvaartbranche werkzaam is, heeft hij bepaalde dingen zien veranderen. ‘Vroeger was je echt een uitvaartleider. Dan bepaalde je, vaak samen met de dominee, hoe de uitvaart eruit ging zien. Tegenwoordig mag de familie veel meer zelf beslissen, en ben je als uitvaartverzorger veel meer een uitvaartplanner of -regisseur. De naasten mogen keuzes maken voor het afscheid van hun dierbare en ik zorg er achter de schermen voor dat dat allemaal geregeld wordt. Een andere verandering die we in de uitvaartbranche waarnemen, is het aantal genodigden op een uitvaart. Vooral sinds corona. Ineens komen veel mensen tot het besef dat een intiem afscheid informeler voelt en prettiger is. Veel mensen vinden dat toch fijner dan wanneer ze met 150 man in een crematorium naar elkaar zitten te staren.’
Blanco
‘Het mooiste aspect van dit vak zijn de gesprekken die ik heb met de families. Ik kom helemaal blanco binnen op een moment dat zij te maken hebben met een groot verlies. Elke familie is weer anders. We komen bij iedereen – bij alle lagen van de bevolking – en dan is het elke keer weer bijzonder als ik voor hen een mooie afscheid mag verzorgen.’
Onmisbaar
Bang om weer, zoals 10 jaar geleden, werkloos te worden is Jan niet. ‘Nee, dit werk blijft altijd doorgaan, dus over de toekomst maak ik me geen zorgen. Bovendien heb ik mij met mijn grafische achtergrond hier ook een beetje onmisbaar gemaakt. Tegenwoordig wordt er veel gekozen voor rouwkaarten met eigen foto’s. Ik heb daar meer kennis van dan de andere collega’s. Als er foto’s bewerkt moeten worden, word ik er dan ook altijd bij gehaald.’
Verplichte uitvaartverzekering
In zijn werk komt Jan soms schrijnende situaties tegen. ‘We hebben ook een tijd uitvaarten voor de gemeente gedaan. Zo’n uitvaart is uiterst sober en eventuele nabestaanden hebben dan meestal geen inspraak meer. Heel triest. Ik zou ervoor willen pleiten dat er een verplichte uitvaartverzekering komt. En dat dat voor iedereen geldt. En ik hoop ook dat meer mensen over hun eigen dood gaan nadenken en hun wensen met hun naasten bespreken. Dat kan zoveel problemen oplossen.’
